پدیده کالای متروکه چیز جدیدی نیست. اما در زمان کووید-19 به دردسر بزرگتری برای صنعت لجستیک تبدیل شد که منجر به ازدحام بندر و افزایش هزینه‌های لجستیک شد. در این بخش، نگاهی داریم به مشکلی که کالای متروکه برای خطوط کشتیرانی، حمل و نقل کالا و بنادر و همچنین برای شما (صادرکننده/واردکننده) ایجاد می کند.
بازرگانی تجارت جویان متخصص در امر ترخیص کالا از گمرک، صادرات و واردات می باشد و آماده انجام خدمات مذکور به صورت کامل است. با ما در ادامه مطلب همراه باشید تا با این نوع کالاها بیشتر آشنا شوید.
کالای متروکه چیست؟
فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های حمل و نقل کالا (فیاتا) کالای متروکه را اینگونه تعریف می‌کند که «گیرنده [واردکننده] هیچ قصدی برای تحویل پس از یک دوره معقول نشان نداده است». این شامل شرایطی می‌شود که واردکننده را نمی‌توان شناسایی کرد یا با ایشان تماس گرفت یا از تحویل گرفتن امتناع کرد.
اما آنچه فیاتا «دوره معقول» می‌نامد، از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. در هند، این نوع کالاها به کالایی می گویند که طبق بخش 48 قانون 1962 گمرک «در مدت 30 روز پس از تخلیه، ترخیص، انبار یا حمل نشده باشد». در چین، این مدت به 60 روز افزایش می یابد.
در اتحادیه اروپا و استرالیا 90 روز است. در ایالات متحده، شش ماه از تاریخ واردات در نظر گرفته می شود. اگرچه کالاهای خاص (مواد فاسد شدنی، نوشیدنی ها، مواد خطرناک و غیره) مدت زمان کوتاه تر و نامشخصی را به خود اختصاص می دهند.
چرا بار رها شده است؟
دلایل متداولی وجود دارد برای اینکه یک واردکننده ممکن است کالایی را که سفارش داده، از گمرک ترخیص نکند. در نتیجه کالای مذکور تبدیل به کالای متروکه می گردد.
برخی از این دلایل عبارتند از:
- واردکننده از کیفیت کالا راضی نیست.
- واردکننده مجوز واردات یا مجوز لازم برای ادعای مالکیت کالا را ندارد.
- واردکننده ورشکست شده است.
- واردکننده نمی تواند حقوق ورودی، دموراژ یا سایر هزینه ها را بپردازد.
- ارسال با تاخیر انجام شده و واردکننده دیگر به کالا نیاز ندارد.
- واردکننده با صادرکننده اختلاف دارد.
- کالا آسیب دیده است.
- کالاها به دلیل تخلفات گمرکی (اظهار اشتباه کالا، اسناد اشتباه و …) توسط گمرک نگهداری می شود.
- یک تغییر مقررات ناگهانی برای ممنوعیت واردات برخی کالاها ایجاد شده است.
چه اتفاقی برای کالای متروکه می افتد؟
با این نوع کالاها به یکی از روش های زیر برخورد می شود:
- مصادره شده و از طریق مزایده به فروش می رسد.
- آنها از بین می روند (به خصوص اگر فاسد شدنی، کم ارزش، خطرناک و غیره باشند.)
- برای قطعات اسقاط می شوند.
- آنها توسط فرستنده بازپس گرفته شده و به مبدأ بازگردانده می شوند.
- آنها دوباره به یک خریدار جایگزین فروخته می شوند.
کالای متروکه چگونه فروخته می شود؟
اغلب اوقات، این نوع کالاها مسیر حراج را طی می کنند. خط حمل و نقل یا فرستنده بار، در صورتی که در بارنامه اصلی (MBL) به عنوان “اصلی” نام برده شده باشد و از این رو مسئول هر گونه هزینه ای هستند، می توانند از گمرک درخواست کنند که کالا به فروش برسد.
این مزایده توسط گمرک برگزار می شود. درآمد حاصله صرف تسویه قبض بار، انبار، حقوق ورودی، حمل و نقل و مزایده به همراه سایر هزینه های مربوط می شود. اگر درآمد کافی نباشد، خط کشتیرانی می‌تواند موجودی را از فرستنده مطالبه کند و یا علیه او اقدام قانونی کند.
اگر پولی از حراج باقی بماند، به فرستنده بازپرداخت می شود، در غیر این صورت ممکن است به خزانه دولت واریز شود.
چه کسی مسئول کالاهای رها شده است؟
- صادرکننده و واردکننده: به عنوان فرستنده، گیرنده و مالک محموله به حساب می آیند. به طور کلی، حمل و نقل، طرف قرارداد را مسئول می داند در حالی که بندر واردات، وارد کننده را مسئول می داند.
- فرستنده بار: اگر در MBL به عنوان “اصلی” و نه “نماینده” شناسایی شود، حمل کننده مستقیماً در قبال خط حمل و نقل مسئول است و باید هزینه نگهداری، حمل و نقل و دفع کالا را بپردازد.
- شرکت حمل و نقل: شرکت ارائه دهنده حمل و نقل با صادرکننده قرارداد مستقیم دارد. این امر خط کشتیرانی را در تنگنا قرار می دهد زیرا هرگونه تأخیر در پرداخت پول مسئولان بندر می تواند بر عملیات آن تأثیر بگذارد و منجر به ضرر شود. اگر محموله در کانتینری بسته بندی شود که متعلق به خودش نیست، خط کشتیرانی ممکن است حتی متعهد به پرداخت هزینه شرکت لیزینگ باشد.
- حق توقیف: همراه با مسئولیت، خطوط کشتیرانی و حمل و نقل بار دارای حق توقیف بر محموله متروکه هستند. حق توقیف عبارت است از «حق حفظ اموال شخص تا زمان پرداخت بدهی». آنها می‌توانند این حق را «به شیوه‌ای معقول» – مانند یک مزایده تأیید شده توسط گمرک – برای بازیابی مبلغ بدهی و هزینه بازپرداخت آن اعمال کنند.
چگونه از گیر افتادن با کالای متروکه جلوگیری کنیم؟
خطوط حمل و نقل با این اقدامات پیشگیرانه در قبال این نوع کالاها می توانند از مشکلات زیادی نجات پیدا کنند:
- با ارسال کننده های معتبر کار کنید. تأیید کنید که طرف قرارداد واقعی، و از نظر مالی مقرون به صرفه است. فیاتا اصرار بر مدارک اصلی، استفاده از خط ثابت شرکت برای برقراری ارتباط و تأیید آدرس های ایمیل را توصیه می کند.
- مراقب ضایعات، کالاهای کم ارزش، کالاهای مستعمل، کالاهای تقلبی و وسایل شخصی باشید، زیرا احتمال رها شدن آنها زیاد است.
- هنگام پذیرش کالاهایی که دور انداختن آنها دشوار یا گران است (کامپیوتر، تلفن، لاستیک های مستعمل) احتیاط کنید.
- مراقب تحریم ها به خصوص در بندر مقصد باشید.
- از قبل اعتبار واردکننده را بررسی کنید.
- برای شناسایی الگوهای متداول مانند حمل‌کننده‌های غیرقابل اعتماد، محموله‌های پرخطر، مسیرهای تجاری پرخطر، نقاط حساس بار رها شده، سابقه داشته باشید.
- خطوط کشتیرانی تنها پس از ارسال اظهارنامه صادراتی از سوی فرستنده که دلیلی بر این است که محموله خریدار دارد، می توانند بار را در کشتی بارگیری کنند.
- اگر کالا به عنوان “Freight Collect” ارسال می شود، ایده خوبی است که خطوط حمل و نقل از خریدار تأییدیه کتبی دریافت کنند.
- در حین تنظیم قرارداد حمل و نقل باید مقرراتی را در مورد مسئولیت ها در صورت رها شدن کالا در نظر بگیرند.
- تجار همچنین می توانند با بیمه مسئولیت حمل و نقل بار که کالای متروکه را پوشش می دهد، از خود محافظت کنند.
در هنگام گیر کردن با کالای متروکه چه باید کرد؟
حتی با این اقدامات احتیاطی، گاهی اوقات نمی توان مانع از ایجاد کالای متروکه شد. در اینجا نحوه برخورد موثر با چنین وضعیت دردسر سازی آمده است:
- به محض اتمام وقت آزاد به وارد کننده/صادر کننده اطلاع دهید. اگر تمایلی به جمع آوری محموله ندارند، دستورات کتبی فوری را برای تغییر خریدار/مقصد یا رها کردن آن بخواهید. بدهی مالی خود را به وضوح اعلام کنید.
- سرعت کلید کار است. هر چه مدت زمان بیشتری برای اقدامات شما بگذرد، هزینه ها بیشتر می شود. اگر هزینه های مرتبط از ارزش کالا بیشتر باشد، فروش آنها مشکل شما را حل نمی کند.
- گزینه‌های ذخیره‌سازی ارزان‌تر (امکانات خارج از اسکله) را برای صرفه‌جویی در هزینه‌های تخلیه و بازداشت در نظر بگیرید.
- قوانین گمرکی که با آن کار می کنید را بدانید. همانطور که قبلا ذکر شد، حوزه های قضایی مختلف قوانین متفاوتی دارند. استفاده از حق توقیف ممکن است هم به قوانین محلی و هم به مفاد قرارداد بستگی داشته باشد. نماینده محلی شما می تواند به شما کمک کند تا در جریان آن باشید.
- فیاتا معتقد است دیجیتالی شدن راه حلی برای بحران این نوع کالاها می باشد. از جمله، انواع کانتینر های هوشمند با قابلیت ردیابی آسان و یک سیستم قراردادی و ارتباطی دیجیتال را توصیه می‌کند تا همه طرف‌ها بتوانند خود را درست در مرحله تنظیم قرارداد ایمن کنند.
کلام پایانی
در این مطلب به تفصیل در مورد کالای متروکه گمرکی توضیح دادیم. راهکارهایی برای جلوگیری از به وجود آمدن چنین مشکلی را نیز ارائه کردیم. اما بهتر است بدانید شرکت بازرگانی تجارت جویان به عنوان متخصص در امر ترخیص کالا از گمرک، صادرات و واردات امکان انجام انواع عملیات گمرکی را دارد.
بنابراین، چنانچه قصد انجام امور تشریفات گمرکی را دارید، کافیست با همکاران ما در بازرگانی تجارت جویان ارتباط گرفته تا از خدمات و مشاوره کادر مجرب شرکت بازرگانی تجارت جویان بهرمند شوید.