بارنامه باید توسط نماینده مجاز حامل، فرستنده و گیرنده بار به طور رسمی ثبت و امضا شود. فارغ از نوع بار و شیوه حمل و نقل آن، این سند باید همیشه همراه محموله ارسال شده باشد.
بارنامه ها در انواع مختلفی تنظیم می شوند و هر کدام قوانین خاص خود را دارند. در این مطلب به بررسی انواع بارنامه و شرایط و ضوابط مربوط به هر کدام پرداخته شده است.
بارنامه چیست؟
بارنامه نوعی اوراق بهادار و سندی است که از طرف شرکت های حمل و نقل صادر می شود. سند بارنامه ماهیتی حقوقی دارد و برای تمام حمل و نقل های بین المللی هوایی، زمینی و دریایی تنظیم می شود.
بدون صدور آن امکان انتقال هیچ گونه باری از یک مبدا به یک مقصد خاص فراهم نمی شود. شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که بارنامه شامل چه بخش هایی است؟
در این سند مشخصات محصول، تعداد و وزن بار، مشخصات فرستنده و گیرنده آن به همراه اطلاعات دیگری مثل هزینه های بیمه، حق کمیسیون و… قید می شود.
سند بارنامه را می توان نوعی قرارداد رسمی و حقوقی میان صاحب محموله بار و شرکت حمل کننده آن معرفی کرد. این سند به طور قانونی به حمل کننده بار اجازه می دهد که بار را تحویل بگیرد و به مقصد تعیین شده بفرستد. تمام اطلاعات مربوط به بار به همراه جزئیات باید در این سند قید شود؛ در غیر این صورت سند فاقد ارزش قانونی است و اعتباری ندارد.
اهمیت تنظیم بارنامه
همانطور که در بخش قبل به آن اشاره کردیم، این سند قراردادی است که بین فرستنده یک بار و حمل کننده آن تنظیم می شود. در واقع این سند ثابت می کند که بار یا محموله ای توسط صاحب آن به نماینده قانونی حمل بار تحویل داده شده است.
در این سند تمامی شرایط درج شده توسط طرفین قرارداد تایید می شود. به این ترتیب هر ادعایی از سوی طرفین که مغایر با مندرجات درون سند باشد، فاقد اعتبار قانونی است. همانطور که ملاحظه می کنید، وجود بارنامه برای جلوگیری بروز هر مشکلی در روند انتقال بار ضروری است.
تنظیم اسن سند اهمیت بسیاری دارد زیرا :
- بارنامه دلیل مالکیت بار به حساب می آید.
- این سند اعتبار قانونی دارد و قابل معامله است.
- این سند باید بدون قید و شرط تنظیم شود؛ مگر اینکه طرفین بر سر آن توافق داشته باشند.
- امکان تغییر شرایط و مقررات درج شده در این سند وجود ندارد.
بررسی انواع بارنامه
تنظیم این سند برای حمل تمام بارها الزامی است. این سندها بر اساس مسیر انتقال بار و وسیله ای که برای این کار استفاده می شود، در انواع مختلفی تنظیم و ثبت می شوند.
در این بخش به بررسی انواع آن ها و شرایط هر کدام پرداخته ایم.
- هوایی: جابجایی محموله ها از طریق پروازهای هوایی فقط با داشتن سند هوایی میسر می شود. بدون وجود این سند هوایی، گیت پرواز بار را قبول نمی کند.
- دریایی: حمل بار توسط کشتی ها ملزم به دریافت بارنامه دریایی می باشد. بدون وجود این سند امکان جابجایی بار توسط کشتی ها و یا هر وسیله دیگری در دریا امکان پذیر نیست.
- راه آهن: بارهای زیادی از طریق راه آهن جابجا می شود و برای استفاده از این مسیر باید بارنامه راه آهن دریافت شود.
- کامیون: در کشور ما کامیون ها بیشترین میزان جابجایی بار را دارند. تمامی کامیون های حمل کننده بار در پلیس راه ها باید بارنامه حمل کالا را ارائه دهند. در غیر این صورت توسط پلیس توقیف می شوند.
- سراسری: بارنامه سراسری اجازه حمل بار از طریق راه های دریایی، زمینی ( قطار و کامیون ) را صادر می کند.
چرا گرفتن بارنامه ضروری است ؟
در این میان سوال بسیار مهم این است که چرا باید این سند را تهیه کنیم؟
- اثبات مالکیت: این سند، صاحب بار حمل شده را مشخص می کند. در صورت بروز هر مشکلی می توان از آن برای اثبات مالکیت بار استفاده کرد.
- امکان پیگیری قانونی: نوعی سند حقوقی است و به صاحب بار این امکان را می دهد تا در صورت بروز هرگونه آسیب و یا خسارتی، اقدام به شکایت و پیگیری قانونی کند.
- رسید دریافت محموله یا کالا: بارنامه را می توان به نوعی رسید کالا تشبیه کرد که ثابت می کند دریافت بار و حمل آن کاملا قانونی است و محموله مبدا و مقصد مشخصی دارد.
قوانین بارنامه چیست؟
براساس قوانین و مقررات تعیین شده، در هنگام تنظیم این سند، صادر کننده آن، فرستنده و گیرنده بار باید قوانینی را رعایت کنند. ضوابط و مقررات تعیین شده، به این شرح می باشد :
وظایف صادر کننده ( شرکت حمل و نقل )
- صادر کردن بارنامه از مبدا قانونی شرکت یا موسسه به دیگر نقاط کشور
- تکمیل مندرجات سند و اضافه کردن هزینه های مربوط به حمل و کرایه مسیر
- گرفتن پروانه عبور برای بار های ترافیکی
- تنظیم بارنامه به همراه صدور بیمه ( مسئولیت مدنی حمل کننده )
وظایف فرستنده ( صاحب بار )
- درج مشخصات بار به همراه آدرس کامل و محل دقیق بارگیری
- درج مشخصات گیرنده بار به همراه آدرس کامل و دقیق محل تخلیه بار
- درج مشخصات دقیق محموله از جمله تعداد کالا، وزن، ابعاد ( طول، عرض و ارتفاع )، نوع بسته بندی بار و….
- بارگیری به موقع و جلوگیری از بروز هرگونه خسارات احتمالی
وظایف گیرنده
- تخلیه به موقع بار و جلوگیری از بروز خسارات مادی مثل هزینه حق توقف
- پرداخت کرایه تعیین شده در بارنامه
کلام پایانی
این سند در صنعت حمل و نقل اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل باید به طور صحیح و دقیق تنظیم شود.
به منظور جلوگیری از بروز هرگونه مشکلی، بند های ذکر شده در این سند باید واضح و بدون ابهام نوشته شوند. در شرکت بازرگانی تجارت جویان خدمات ثبت سفارش، خرید کالا، تنظیم بارنامه و حمل بار، ترخیص کالا از گمرک، دریافت مجوز های ضروری و… ارائه می گردد.